بهینه سازی کشت نوک شاخساره میخک (dianthus caryophyllus l.) در شرایط درون شیشه ای

استقرار اولیه ریزنمونه نوک شاخساره یکی از مهم ترین مراحل کشت­ بافت می باشد که در این مرحله به­علت کوچک بودن ریزنمونه، درصد شیشه ای شدن ریزنمونه ها و در نتیجه عدم استقرار آنها بالا می باشد. به منظور بررسی تأثیر اندازه ریزنمونه و نوع تنظیم­کننده رشد بر کشت نوک شاخساره میخک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 5 تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل اندازه های مختلف نوک شاخساره (4/0، 7/0 و 1 میلی متر) و محیط کشت ms حاوی یکی از تنظیم­کننده های رشدی (5/0 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین(ba، 5/0 میلی گرم در لیتر اسیدجیبرلیک (ga3) و محیط کشت فاقد هورمون بودند. نتایج نشان داد که اندازه ریزنمونه و نوع تنظیم­کننده رشد تأثیر معنی داری بر میزان شیشه ای شدن ریزنمونه ها داشت و بیشترین میزان آن (%3/59) در محیط کشت حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر ba و در ریزنمونه با اندازه 4/0 میلی متر و کمترین میزان آن (%0) در محیط کشت حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر ga3 و در ریزنمونه با اندازه 1 میلی متر مشاهده شد. کاربرد هورمون ba در محیط کشت باعث کاهش ارتفاع، افزایش وزن خشک شاخساره، عرض برگ، تعداد جوانه باززایی شده و شاخص سطح برگ شد ولی با این حال باعث افزایش پدیده شیشه ای شدن نیز شد و در نتیجه کیفیت گیاهان حاصل کاهش یافت. درصورتی­که هورمون ga3 باعث افزایش ارتفاع، افزایش طول برگ و کاهش عرض برگ شد و گیاهان رشد یافته ظاهری سالم داشتند. در محیط کشت فاقد هورمون، گیاهان استقرار یافته رشد مطلوبی را از خود نشان ندادند و پس از مدتی رشد آنها متوقف شد. در مرحله استقرار ریزنمونه، کیفیت گیاهچه حاصل نقش اساسی در مراحل پرآوری دارد و تعداد جوانه باززایی شده از اهمیت کمتری برخوردار است، بنابراین محیط کشت حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر اسیدجیبرلیک و ریزنمونه با اندازه یک میلی متر جهت استقرار ریزنمونه نوک شاخساره میخک توصیه می شود.